filozofia horacego, Materialy SZKOLNE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bez w�tpienia Horacy by� jednym z najwybitniejszych liryk�w rzymskich. Jego pocz�tkowa tw�rczo�� wzorowana by�a na utworach Lucyliusza, Menipposa i stoicko- cynickiej postawie filozoficznej. Niepodwa�alnymi autorytetami w zakresie liryki byli dla Horacego Alkajos, Archiloch, Safona i Anakreont, autorzy greckich liryk�w epoki helle�skiej, na kt�rych wzorowane by�y najs�ynniejsze dzie�a Horacego, Pie�ni (zwane te� odami). Ich tematyka jest urozmaicona (mi�osne, filozoficzne, biesiadne, okoliczno�ciowe, polityczne- wyra�aj�ce poparcie dla programy politycznego Oktawiana Augusta).Horacy upodoba� sobie ma�e, zwi�z�e formy literackie, unika� natomiast wielkich dzie� epickich. �Pie�ni� Horacego s� kr�tkimi utworami o budowie stroficznej. Ka�da oda poety liczy od pi�ciu do dziesi�ciu strof.W �Pie�niach� zawarty zosta� �program� poetyki Horacego, dla kt�rego szczeg�lnie istotne by�y: kontynuowanie i pog��bianie zwi�zk�w z klasyczn� poezj� greck�, podkre�lenie roli poety jako nauczyciela i mentora, ukazuj�cego i utrwalaj�cego rzeczywisto��. Filozoficzna wymowa �Pie�ni� swoj� specyfik� zawdzi�cza niecodziennemu po��czeniu element�w my�li stoickiej i epikurejskiej, jakie dokona�o si� na kolejnych etapach artystycznej drogi Horacego. Ta niespotykana synteza dw�ch odr�bnych filozofii antycznych zaowocowa�a narodzinami oryginalnej ideologii poety, kt�ra znalaz�a sw�j wyraz we wszystkich dzie�ach Horacego.G��wnym wyznacznikiem postawy horacja�skiej jest zasada �z�otego �rodka�, zgodnie, z kt�r� szcz�cie osi�ga si� poprzez roztropne i umiarkowane korzystanie z dar�w natury i rozkoszy �ycia. Satysfakcjonuj�c�, pogodn� i spokojn� egzystencj� gwarantuje zachowanie niezb�dnej r�wnowagi pomi�dzy pragnieniami a rzeczywistymi potrzebami, docenianiem tego, co cz�owiekowi ofiarowuje los. Zasada �z�otego �rodka� (stoicyzm) znalaz�a swoje odzwierciedlenie w dzie�ach Horacego. W swoich pie�niach namawia on do rozwa�nego korzystania z d�br materialnych. Wed�ug niego spokojne i pozbawione zmartwie� �ycie, zapewnia cz�owiekowi w�a�ciwe pos�ugiwanie si� rozumem, umo�liwia ono r�wnie� ustalenie hierarchii rzeczy najwa�niejszych i tych mniej istotnych, pozwala oceni� w�asne potrzeby �yciowe i ustrzec si� pokus posiadania.Filozofia Horacego przyswoi�a sobie r�wnie� elementy epikurejskie. Sentencja �Carpe diem� (u�ywaj dnia) wyra�a przekonanie poety o konieczno�ci korzystania z �ycia i jego przyjemno�ci.Cechy charakteryzuj�ce horacja�ski wzorzec cz�owieka- m�drca, kt�rego nie opuszczaj� u�miech ani �yczliwo�� to umiar, m�dro��, docenianie w�asnego szcz�cia, dostrzeganie fundamentalnych warto�ci �ycia, takich jak dobre zdrowie, pogoda ducha czy spokojna staro��.�Do Leukone� to pie��, w kt�rej Horacy namawia do �ycia dniem dzisiejszym, cieszenia si� ka�d� woln� chwil�. Wed�ug poety nie nale�y my�le� o przysz�o�ci, poniewa� t� znaj� jedynie bogowie i los ka�dego z nas jest ju� gdzie� zapisany. Temu stwierdzeniu w pe�ni odpowiada sentencja: �Co ma by� niech b�dzie�W pie�ni �Do Deliusza� Horacy m�wi o przemijaniu. Zaznacza, i� �mier� jest nieunikniona i nie ominie nikogo, poniewa� w oczach boga �mierci, nieub�aganego i bezlitosnego Orkusa wszyscy jeste�my tacy sami i r�wni, bez wzgl�du na pozycje spo�eczn�, stan materialny czy duchowy.Wiersz �Do Postuma� m�wi o �mierci, o tym, co dzieje si� z dusz� podczas podr�y do Hadesu. Poeta zauwa�a, i� nikt nie jest w stanie ub�aga� Plutona (boga �mierci i Podziemia), aby ten da� mu �ycie wieczne. �mier� odnajdzie wszystkich tych, kt�rzy �ywi� si� p�odami ziemi. Horacy stwierdza, �e nadaremnie strze�emy swego �ycia chroni�c si� przed r�nymi chorobami i innymi zagro�eniami, bo i tak wszyscy b�dziemy zmuszeni do ogl�dania Hadesu.Pie�� Horacego �Wybudowa�em pomnik� jest �wiadectwem jego wiary w wyj�tkowe znaczenie poezji oraz jej tw�rcy, o kt�rym pami�� przetrwa kolejne pokolenia ludzko�ci. Tw�rczo�� poety to �pomnik trwalszy ni� ze spi�u/ strzelaj�cy nad ogrom kr�lewskich piramid...�, tak wi�c tworzone za �ycia dzie�o poetyckie zapewnia swemu autorowi nie�miertelno��, przed�u�a jego �ycia: �Nie wszystek umr� wiem �e uniknie pogrzebu/ cz�stka nie byle jaka...�. Utw�r ko�czy si� apostrof� do Melpomeny. Poeta prosi, aby muza tragedii, b�d�ca najwy�szym autorytetem w dziedzinie poezji, zwie�czy�a delfickim laurem czo�o zas�u�onego artysty. W staro�ytnej tradycji, muza koronuj�ca wawrzynem skronie poety mia�a specyficzn� wymow�, poniewa� wie�cem Apollinowym nagradzani byli uczestnicy- triumfatorzy antycznych konkurs�w muzycznych, kt�re odbywa�y si� mi�dzy innymi w Delfach. Autobiograficzny utw�r Horacego przedstawia obraz samego autora. Uwa�a on, �e dzi�ki swoim zas�ugom dla poezji b�dzie doceniany niezale�nie od up�ywu czasu.Wiara Horacego w trwa�o�� dzie�a poetyckiego po��czona jest ze �wiadomo�ci� artysty, i� to on sta� si� tw�rc� nowego w literaturze staro�ytnego Rzymu gatunku poetyckiego- rzymskiej meliki. Andrzej W�jcik w dziele po�wi�conym poezji Horacego pt. �Talent i sztuka� pisze: �Motyw pomnika trwalszego ni� spi�owy, od kt�rego zaczyna si� epilog trzech ksi�g �Pie�ni� s�owami: Exegi monumentym..., przepojony jest �wiadomo�ci� oryginalno�ci poetyckiej, dum� nowatora i pragnieniem uznania, jest zarazem manifestem optymizmu tw�rcy, wynikaj�cego z wiary w przetrwanie dzie�a po �mierci autora�.Ka�dy utw�r Horacego zawiera� m�dro�� �yciow�, sentencj�. Niekt�re z nich odnosi�y si� do propagowanej i wyznawanej przez poet� filozofii epikurejskiej i stoickiej. Najs�ynniejsze cytaty: �W por� poszale� jest mile...�, �Kto �redni� miedz� chadza, �cie�k� z�ot�, nie b�dzie w brudach �y��, �Mknie rok za rokiem, jak jedna godzina,/ Wi�c �ap dzie� ka�dy, a nie wierz ni troch�,/ w z�udnej przysz�o�ci obietnice p�oche.�, �Aurea mediocritas� (z�oty umiar)- wszystkie odnosz� si� do horacja�skiej postawy, kt�ra by�a przyjmowana przez wielu innych poet�w.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]