główna 2012, arkusze maturalne- język polski podstawowy (wszystkie)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
pobrano z www.sqlmedia.pl
pobrano z www.sqlmedia.pl
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczĊcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
Miejsce
na naklejkĊ
z kodem
KOD
PESEL
dysleksja
EGZAMIN MATURALNY
Z JĈZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY
MAJ 2012
Instrukcja dla zdajĄcego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron.
Ewentualny
brak
zgÁoĞ
przewodniczĄcemu
zespoÁu
nadzorujĄcego egzamin.
2. RozwiĄzania
zadaĔ
zamieĞÜ
w
miejscu
na
to
przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. UĪywaj dÁugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uĪywaj korektora, a bÁĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdĄ oceniane.
6. MoĪesz korzystaÜ ze sÁownika poprawnej polszczyzny
i sÁownika ortograficznego.
7. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój
numer PESEL i przyklej naklejkĊ z kodem.
8. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej
dla egzaminatora.
Czas pracy:
170 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 70
CzĊĞÜ I – 20 pkt
CzĊĞÜ II – 50 pkt
MPO-P1_1P-122
pobrano z www.sqlmedia.pl
2
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom podstawowy
CzĊĞÜ I – rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uwaĪnie tekst, a nastĊpnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj
tylko na podstawie tekstu i tylko
wÁasnymi sÁowami
– chyba Īe w zadaniu polecono inaczej.
Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteĞ proszona/y.
WIKIPEDIA, CZYLI JESZCZE NIGDY…
1.
Encyklopedie, zwÁaszcza powszechne, sĄ uwaĪane za najbardziej ambitny, najtrudniejszy
rodzaj popularyzacji. Wielotomowe dzieÁo obejmujĄce caÁoĞÜ wiedzy z najróĪniejszych
dziedzin, napisane z naukowym rygoryzmem, przeznaczone dla odbiorcy nie tylko
nieznajĄcego siĊ na jakiejĞ konkretnej dziedzinie, ale czĊsto dopiero pobierajĄcego nauki –
czy moĪna sobie wyobraziÜ trudniejsze zadanie?
2.
SÁowo „encyklopedia” pochodzi od greckich sÁów
enkyklios –
ogólny i
paideia
–
(wy)ksztaÁcenie. Od lat uĪywa siĊ go na okreĞlenie wydawnictwa informacyjnego
zawierajĄcego zbiór wiedzy ogólnej lub z wybranej dziedziny. Pierwsze ksiĄĪki pod takim
tytuÁem zaczĊÁy siĊ pojawiaÜ w XVI wieku, choÜ zbiory o podobnym charakterze,
tyle Īe inaczej nazywane, byÁy tworzone juĪ w staroĪytnoĞci i w Ğredniowieczu.
3.
Popularyzatorski charakter, przydatnoĞÜ dla szerokich krĊgów uĪytkowników, nadawaÁy
encyklopediom wyjĄtkowe znaczenie. ByÁy przez wieki tym, czym Internet jest dziĞ. Trudno
przeceniÜ rolĊ, jakĄ odegraÁa w historii
Wielka Encyklopedia Francuska
, wydawana przez
Diderota i d’Alemberta w latach 1751-1780. W tym samym czasie zaczĊto wydawaÜ kilka
encyklopedii, które kontynuowane sĄ do dziĞ, jak na przykÁad
Encyclopaedia Britannica.
Tworzenie encyklopedii to wielkie przedsiĊwziĊcie organizacyjne, finansowe i edytorskie.
Nowa wersja XV wydania
Encyclopaedia Britannica,
powstaÁa w 1974 roku,
byÁa dzieÁem
przeszÁo czterech tysiĊcy autorów ze 131 krajów. Koszt przygotowania (nie liczĄc kosztów
druku) wyniósÁ 32 miliony ówczesnych dolarów, co przekÁada siĊ na sumĊ okoÁo
100 milionów dolarów dzisiejszych.
MoĪna powiedzieÜ, Īe kaĪde spoÁeczeĔstwo ma takĄ
encyklopediĊ, na jakĄ je staÜ, jakiej potrzebuje i jakĄ jest w stanie stworzyÜ, ale teĪ na jakĄ
pozwalajĄ warunki.
4.
Od 15 stycznia
2001 roku realizowany jest bezprecedensowy projekt stworzenia
najwiĊkszej encyklopedii w dziejach ludzkoĞci – Wikipedii, czyli „wolnej encyklopedii, którĄ
kaĪdy moĪe redagowaÜ”. Inicjatorem tego przedsiĊwziĊcia jest Jimmy Wales, amerykaĔski
biznesmen o wielkim, idealistycznym zaciĊciu. Nazwa pochodzi z jĊzyka hawajskiego; „
wiki
wiki”
to po hawajsku „szybko”. Wales wpadÁ na genialny pomysÁ: zamiast tworzyÜ zespóÁ
specjalistów, który przez dziesiĊciolecia budowaÁby kolejne dzieÁo encyklopedyczne,
postanowiÁ wykorzystaÜ entuzjazm, dobrĄ wolĊ, a przede wszystkim wiedzĊ milionów
ochotników na caÁym Ğwiecie – „encyklopedystów” XXI wieku.
5.
DziĞ Wikipedia istnieje w ponad dwustu wersjach jĊzykowych, z tego w trzydziestu
dwóch ma ponad 50 tysiĊcy haseÁ, a w okoÁo siedemdziesiĊciu – ponad 10 tysiĊcy.
NajwiĊksza jest wersja angielska, zawierajĄca ponad 3 miliony haseÁ. Polska Wikipedia ma
przeszÁo 600 tysiĊcy haseÁ i jest czwartĄ co do wielkoĞci, po angielskiej, niemieckiej
i francuskiej, ale przed hiszpaĔskĄ, japoĔskĄ, chiĔskĄ czy rosyjskĄ. We wszystkich wersjach
jĊzykowych Wikipedia zawiera przeszÁo 10 milionów haseÁ. ÀĄczne nakÁady poniesione przez
Walesa na WikipediĊ wyniosÁy zaledwie okoÁo 500 tys. dolarów. Jimmy Wales nazwaÁ swoje
dzieÁo „próbĄ stworzenia i rozpowszechnienia wielojĊzycznej wolnej encyklopedii
o najwyĪszym moĪliwym poziomie dla kaĪdej osoby na Ziemi w jej wÁasnym jĊzyku”.
Ocenia siĊ, Īe korzysta z niej okoÁo siedmiuset milionów uĪytkowników rocznie (przez co
rozumie siĊ liczbĊ wejĞÜ na jej strony, a nie liczbĊ fizycznych osób). Równie imponujĄca
pobrano z www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom podstawowy
3
jak liczba haseÁ, wersji jĊzykowych i uĪytkowników jest liczba autorów. WikipediĊ stworzyÁo
okoÁo 100 tysiĊcy autorów. Ich praca nie byÁa opÁacana. Jest to chyba najwiĊkszy „czyn
spoÁeczny” w dziejach! Ochotniczy zaciĄg do grona autorów, swoboda tworzenia haseÁ, brak
hierarchicznej redakcji, ucieranie wersji hasÁa w toku sporów i dyskusji, noĞnik (Internet) –
to
nie jedyne róĪnice pomiĊdzy WikipediĄ a tradycyjnymi encyklopediami. Niezwykle waĪne
jest to, Īe korzystaÜ z niej moĪe kaĪdy za darmo.
6.
Ten anarchiczny sposób tworzenia encyklopedii oraz jej darmowy charakter wzbudzaÁy
wielkie emocje, oskarĪenia, próby dyskredytacji z jednej strony, a deklaracje o prawdziwie
wolnoĞciowym i demokratycznym sposobie dystrybucji i upowszechniania wiedzy z drugiej.
Prawda leĪy po obu stronach.
7.
Brak kontroli nad standardami haseÁ to najczĊstszy zarzut. ObroĔcy mówiĄ, Īe kaĪdy
moĪe przecieĪ hasÁo poprawiÜ, uĞciĞliÜ czy rozbudowaÜ. Tylko skĄd laik ma wiedzieÜ, które
hasÁo naleĪy do jakiej kategorii? (Obecnie przy wielu hasÁach znajduje siĊ uwaga,
Īe wymagajĄ one uzupeÁnienia). Wikipedia padÁa teĪ (i pada nadal) ofiarĄ aktów wandalizmu.
Niektórzy lubiĄ umieszczaÜ bazgroÁy na murach, ÁamaÜ Áawki w parku czy niszczyÜ
przystanki autobusowe – inni korzystajĄ z okazji, by zdewastowaÜ niezabezpieczone hasÁa
w najwiĊkszych encyklopediach Ğwiata.
8.
Niestety, niektóre hasÁa trzeba byÁo chroniÜ przed swobodnym dostĊpem pseudoautorów.
Dotyczy to zwÁaszcza biogramów najbardziej znanych (i kontrowersyjnych) osób oraz
bieĪĄcych wydarzeĔ politycznych. Ten wandalizm bywa dzieÁem zaskakujĄcych oĞrodków.
Skandalem zakoĔczyÁo siĊ Ğledztwo w sprawie dewastacji stron dotyczĄcych przeciwników
politycznych prezydenta G. W. Busha. OkazaÁo siĊ, Īe niektórych aktów wandalizmu
dokonywano z komputerów znajdujĄcych siĊ w BiaÁym Domu.
9.
Inny czĊsty zarzut pod adresem Wikipedii to rzekomo „nijaki”, pozbawiony autorskiej
werwy charakter artykuÁów, bĊdĄcy wynikiem ucierania siĊ poglĄdów i kompromisów
zawieranych przez wielu autorów. CóĪ, to zarówno wada, jak i zaleta. Anarchiczny sposób
powstawania tej „ksiĊgi” wpÁywa teĪ na bardzo przypadkowy dobór haseÁ. Nawet w obszernej
polskiej wersji czĊsto brakuje artykuÁów na, wydawaÁoby siĊ, bardzo waĪny temat, a moĪna
znaleĨÜ szczegóÁy na temat czegoĞ maÁo istotnego.
10.
Moje osobiste doĞwiadczenie z uĪywaniem i tworzeniem haseÁ w Wikipedii pokazuje,
Īe jest to ĨródÁo informacji niezwykle uĪyteczne, ale wymagajĄce duĪej ostroĪnoĞci. Nadaje
siĊ jako szybki i Áatwy podrĊczny odnoĞnik,
zbiór odsyÁaczy, który
w Īadnym wypadku
nie moĪe byÜ traktowany jako materiaÁ ĨródÁowy, a tym bardziej nie powinien zastĊpowaÜ
podrĊcznika czy akademickich rozpraw i monografii. Ĝwietne rezultaty przynosi porównanie
treĞci tego samego hasÁa w kilku wersjach jĊzykowych.
11.
Wielki sukces Wikipedii wynika nie tylko z entuzjazmu autorów, niebywaÁego
pospolitego ruszenia ludzi chcĄcych siĊ podzieliÜ swojĄ wiedzĄ, ale i z tego, co odziedziczono
po poprzednikach. Newton w sÁynnym liĞcie do Hooke’a napisaÁ: „JeĞli widziaÁem dalej, to
tylko dlatego, Īe staÁem na ramionach gigantów”. Szybki start projektu byÁ moĪliwy dziĊki
wchÁoniĊciu zbiorów haseÁ z kilku encyklopedii i sÁowników, które staÁy siĊ publicznie
dostĊpne w sieci. BiorĄc pod uwagĊ popularnoĞÜ Wikipedii, moĪna powiedzieÜ, parafrazujĄc
Churchilla, Īe „jeszcze nigdy tak wielu nie zawdziĊczaÁo tak wiele tak nielicznym”.
PamiĊtajĄc jednak o wielkiej liczbie autorów, moĪe lepiej powiedzieÜ: „Jeszcze nigdy tak
wielu czytelników nie zawdziĊczaÁo tak wiele tak licznym autorom”.
Na podstawie: StanisÁaw Bajtlik,
Wikipedia, czyli jeszcze nigdy…
[w:]
KsiĄĪki w Tygodniku
, „Tygodnik Powszechny”, nr 45/2009
pobrano z www.sqlmedia.pl
4
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom podstawowy
Zadanie 1.
(1 pkt)
Na podstawie akapitów 1. i 3. odpowiedz na pytanie, dlaczego tworzenie encyklopedii
powszechnej jest niezwykle trudnym przedsiĊwziĊciem. WymieĔ trzy powody.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2.
(1 pkt)
Podaj dwa powody uzasadniajĄce celowoĞÜ uĪycia liczb w akapicie 5.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3.
(1 pkt)
WymieĔ trzy róĪnice miĊdzy WikipediĄ a tradycyjnĄ encyklopediĄ.
Lp.
Wikipedia
Encyklopedia
1.
2.
3.
Zadanie 4.
(1 pkt)
JakĄ funkcjĊ w kompozycji caÁego tekstu peÁni akapit 6.?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 5.
(1 pkt)
WymieĔ dwa powody uzasadniajĄce uznanie przez autora sposobu tworzenia Wikipedii
za anarchiczny.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6.
(2 pkt)
Jakie Ğrodki jĊzykowe w akapitach 5. i 7. nadajĄ tekstowi zabarwienie emocjonalne? OkreĞl
dwa i podaj przykÁad kaĪdego z nich.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
pobrano z www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom podstawowy
5
Zadanie 7.
(2 pkt)
W akapitach 7.–9. zostaÁy wyliczone zarzuty formuÁowane pod adresem Wikipedii. WymieĔ
dwa, z którymi autor artykuÁu siĊ zgadza.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8.
(1 pkt)
W akapicie 8. autor posÁuĪyÁ siĊ przykÁadem. WyjaĞnij, jakie zjawisko nim zobrazowaÁ.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9.
(1 pkt)
WyjaĞnij, jak autor ocenia WikipediĊ jako ĨródÁo informacji (akapit 10).
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 10.
(1 pkt)
Czym na tle caÁego tekstu wyróĪnia siĊ
sposób
formuÁowania opinii o Wikipedii w akapicie 10.?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11.
(2 pkt)
WyjaĞnij, jakie funkcje
w tekĞcie
peÁni zacytowana w akapicie 11. metafora, którĄ posÁuĪyÁ
siĊ Newton. WymieĔ dwie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
[ Pobierz całość w formacie PDF ]